हुम्ला । दुई गाउँको किचलोले बिजुली नबल्दा हुम्लाको सदरमुकाम सिमकोटको छिमेकी गाविस ठेहे गाउँका गाउँलेहरुले बिजुलीको तार काटेर गाई बाँध्ने दाम्लो बनाएका छन् । यसबाट करोडौंको लघुविद्युत योजना अलपत्र परेको छ ।
करीब दुई करोड खर्च गरेर एक दशकभन्दा अघि बनाइएको सदरमुकाम सिमकोटका छिमेकी गाउँहरु बरगाउँ र ठेहेले संयुक्त रुपमा बनाएको टल्की बिजुली आयोजना लथालिङ्ग र अलपत्र परेको छ । यसबाट एकातिर स्थानीय गाउँहरुको श्रम माटोमा मिसिएको छ भने अर्कोतिर जिल्लाकै नमुना बिजुलीको नाममा परिचित लघु जलविद्युत आयोजना अलपत्र परेको छ ।
स्थानीय गाउँलेहरु पटक पटक हुने अध्यक्ष र कार्यसमितिका व्यक्तिहरुले पटक पटक आउने लाखौंको मर्मत र सम्भारको रकम खाएर योजनालाई लथालिङ्ग पारेको बताउँछन् । आयोजनाका भूपु अध्यक्ष बरगाउँका पदम लामा अब सकेसम्म पूननिर्माण र मर्मत गर्ने प्रयास गरिने र नभए आजसम्म हिनामिना भएको करीब ६० लाखको लेखाजोखाका लागि अख्तियारमा जान बाध्य हुने बताए ।
यो आयोजना हुम्ला जिल्लामा समुदायस्तरबाट निर्माण गरिएको एक सफल आयोजना हो । तापनि आयोजना विवादबाट मुक्त छैन । वर्षेनी मर्मत सम्भारका लागि आउने दशौं लाखको रकम चलाउन पाउने र नपाउनेको मारमा यो योजना परेको स्थानीय सञ्चारकर्मी सूर्यमणि बोहराको भनाई छ । यहाँका गाउँलेहरु आफूहरुले श्रमदान गरेकोले निःशुल्क बिजुली बाल्न पाउनुपर्छ भन्ने दावी गर्दै आएका छन ।
बिजुली बाल्दा केही समस्या आउँदा आफै बन्द हुने अटो सिस्टम भएकोले जिल्लाकै सुरक्षित बिजुली मानिएको थियो । तर, एक वर्षदेखि बिद्युत बन्द छ । एकवर्षदेखि विद्युत बन्द हुँदा यसका प्रसारण लाइनको र घर घरमा लिईएका तारहरुलाई तानेर गाईवस्तु बाँध्नका घर घरमा दाम्लो र अन्य प्रयोजनका रुपमा प्रयोग गरिएको छ । जिल्लावासी भन्छन सायद यसरी विद्युतका तारहरु दाम्लो बनाउने पनि पहिलो हो ।
एकातिर स्थानीय स्वामित्व, अर्कातिर प्राविधिक समस्या र झनै बजेट हिनामिनाको मारमा परेरकाले बिजुलीको तार तानेर दाम्लो बनाएको स्थानीयबासीहरु बताउँछन ।
टल्की आयोजनाबाट बिजुली बाल्ने करीब तीन हजार स्थानीयवासी सल्लाको दियालो अर्थात् झरो बाल्न बाध्य छन् । साथै अन्धकारमा बस्न पनि बाध्य भएका छन् । यसले जिल्लाकै प्रतिष्ठामा प्रश्न उठाएको छ । यो निकै सोचनिय पक्ष भए पनि राजनीतिक दलका स्थानीय कार्यकर्ताहरुको खिचातानी र जस लिने दाउको शिकार भएको स्थानीयबासीहरुको बुझाई रहेको छ । स्थानीयवासी यस आयोजनाका समस्याहरुमाथि माथिबाटै ध्यान दिएर समाधान हुनुपर्ने र छिटो बत्ती बाल्न पाउनुपर्ने बताउँछन् । साथै माथिका सरोकारवाला निकायको छिट्टै ध्यान जाओस भन्ने कामना पनि गर्दछन् ।
