नेपालमा वास्तविक प्रजातन्त्र नै छैन

Prabhat-Chalaune

नेपालमा प्रेस तथा अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताको अवस्था कस्ताे पाउनुभएको छ ? प्रेस तथा अभिव्यक्ति स्वतन्त्रतालाई प्रजातन्त्रको मुटु मानिन्छ । एउटा लोककल्याणकारी राज्यमा राज्यले गर्ने सबै खालका कामकारवाहीमाथि प्रेसले निरन्तर निगरानी निर्भयता र विना बाधाव्यवधान राख्न पाउनु, राज्य व्यवस्था र त्यसलाई सञ्चालन गर्नेहरुका आनीवानी, व्यवहार, शैली र गतिविधिका बारेमा नागरिकले गरेका टिप्पणीलाई मिडियामार्फत सम्प्रेषण गर्न पाउने स्थिति […]

भत्कियो १४० वर्षे आइरन गेट

slc_irongate

नेपालमा विद्यालय तहको अन्तिममा दिइने परीक्षालाई विद्यार्थीको सबैभन्दा ठूलो परीक्षाका रुपमा लिइन्छ । यसवर्षबाट एसईई भएको र यसअघिसम्म एसएलसी भनिएको परीक्षा विश्वविद्यालयमा विद्यार्थीले दिने परीक्षाभन्दा निकै बढी चासो, चर्चा र महत्वको मानिन्छ । निकै धेरै परीक्षार्थी सहभागी हुने र शैक्षिक योग्यताको पहिलो महत्वपूर्ण खुड्किलोका रुपमा रहेको यो परीक्षाले करिब एक सय चालीस वर्षदेखि नेपालमा अनेकौ […]

शान्ति चाहनेले पनि युद्धका लागि तयारी गर्नैपर्छ

प्रस्तावित भारतीय राष्ट्रिय रक्षा मन्त्रालय (इन्दु)सम्बन्धी विधेयक मस्यौदा सार्वजनिक भइसकेको छ । प्रस्तावित संस्थाबारे सिर्जनात्मक ढंगले सोच्ने भारतीय रक्षा विशेषज्ञका लागि सायद यो उपयुक्त समय हो । तत्कालीन प्रधानमन्त्री मनमोहन सिंहले सन् २०१३ मा गुरगाउँको विनोलामा पहिले रक्षा विश्वविद्यालय शिलान्यास गरेका थिए । त्यतिवेला इन्दुको स्थापना भइसकेपछि ‘रक्षासम्बन्धी उच्च शिक्षा अध्ययनका लागि यो विश्वस्तरको संस्था […]

इराक युद्धले निर्माण गरेको विश्व

iraq_war

कुनै समय अग्रणी रहेका इराक र सिरिया अहिले मानवीय दु:ख र कुँडाककर्टको बन्जर भूमि बनेका छन् । केही समयअघि सार्वजनिक भएको चिल्कोट रिपोर्टले हामी यस्तो अवस्थामा कसरी पुग्यौँ भनी व्याख्या गर्न सहयोग पुर्‍याउछ । २००३ मा इराकमाथि अमेरिका–नेतृत्वको हस्तक्षेपमा बेलायती गल्तीको हदसम्म विस्तृतमा चर्चा गरेको छ । रिपोर्टको निष्कर्षमा जोडिएकाहरू त्यसलाई खण्डन गर्न दुईवटा तर्क […]

प्रगतिशील अन्तर्राष्ट्रियको आवश्यकता

पश्चिमका विकसित अर्थव्यवस्थाको राजनीतिले सन् १९३० यता सबैभन्दा ठूलो धक्का व्यहोरिरहेको छ । त्यो ठूलो अपस्फीतिले एट्लान्टिकका दुवैतर्फका त्यस्ता राजनीतिक शक्तिलाई पुनर्जीवित गरिरहेको छ, जो दोस्रो विश्वयुद्धयता निष्क्रिय थिए । राजनीतिमा फेरि आवेग फर्कन लागेको छ, तर हामीले आशा गरेजसरी होइन । अहिलेसम्म वामपन्थीहरूले रक्षा गरेको संस्थापन–विरोधी धारणा दक्षिणपन्थीहरूले लिन थालेका छन् । अमेरिकामा रिपब्लिकन […]

कालजयी महाश्वेता देवी

Mahasweta-Devi

महाश्वेता देवीको यो ‘ओविच्युअरी’ मैले लेख्नु नपरेको भए हुन्थ्यो । लेखिका महाश्वेता देवीले कोलकातामा यही जुलाई २८ मा अन्तिम सास फेरिन् । तर, ती सक्रियतावादी महिला ‘सधैँ बाँच्न’ चाहन्थिन् । हामीले जतिपटक मृत्युको कुरा गथ्र्यौं,उनी भन्थिन्, ‘म सधैँ बाँच्न चाहन्छु ।’ उनी आफ्ना साहित्यिक सिर्जनाको आफैँ मूल्यांकन गर्थिन् । कसैले प्रशंसा गर्‍यो भने उनी मन […]

हुलाकी राजमार्गः मधेसीलाई दुखाइरहने घाउ

Hulaki-sadak

७० वर्ष पुरानो सपना हुलाकी राजमार्ग भएर जाने बारा जिल्लाबाट निर्वाचित भएर आएपछि संसद्, संसदीय समिति र अन्य ठाउँमा निरन्तर रूपमा राजमार्गबारे आवाज उठाउँदै आएको छु । तर, यत्रो चासो र चिन्ता व्यक्त गर्दा पनि अपेक्षित परिणाम प्राप्त भइरहको छैन । हुलाकी राजमार्ग ७० ( विसं २००२–२००५) वर्षपहिले पद्मशमशेरको पालामा थालनी भएको हो । हुलाकी […]

नेपालमा पर्यटन उद्याेगकाे विकास कसरी ?

Nepal

नेपालभित्र गन्तव्य विस्तार नगरेसम्म बाह्य पर्यटक आकर्षित गर्न सकिँदैन भन्ने मान्यता राख्ने युवा व्यवसायीको टोलीले अहिले बोर्डमा निजी क्षेत्रबाट प्रतिनिधित्व गरिरहेको छ । तीमध्ये नेपाल पर्यटन बोर्डका सञ्चालक समिति सदस्य राजेन्द्र सापकोटा एक हुन् । टे«किङसँगै आतिथ्य सेवामा पनि सक्रिय सापकोटा आउटडोर हिमालयन टे«क्सका सञ्चालक हुन् । सरकारले ०७३ लाई घुमफिर वर्षका रूपमा मनाउने घोषणा […]

नेपालमा आइएनजिओ : कति सहयोग, कति बोझ ?

आलेखको सुरुवात वर्तमान संविधानको धारा ५१ को ‘ञ’ को १४ नम्बर बुँदाबाट सुरु गरौँ । उक्त बुँदामा भनिएको छ– ‘सामुदायिक तथा राष्ट्रिय वा अन्तर्राष्ट्रिय गैरसरकारी संघसंस्थाको लगानी र भूमिकालाई जवाफदेही र पारदर्शी बनाउँदै त्यस्ता संस्थाको स्थापना, स्वीकृति, सञ्चालन, नियमन र व्यवस्थापनका लागि एकद्वार प्रणाली बनाइनेछ र राष्ट्रिय आवश्यकता र प्राथमिकताका क्षेत्रमा मात्र त्यस्ता संस्थालाई संलग्न […]

के नेपालमा साँच्चिकै स्रोतको संकट हाे ?

water-resources in Nepal

आफूलाई प्रधानमन्त्री निर्वाचित गराइयोस् भनेर संसद्मा प्रस्ताव राख्दै प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले भने, ‘हामीले उठाउने लक्ष्य राखेको राजस्वबाट साधारण खर्चसमेत नधानिने अवस्था छ । साधारण खर्च धान्नका लागि ५२ अर्ब रुपैयाँ ऋण लिनुपर्ने छ । अन्य काम गर्न ऋण लिनुको विकल्प छैन । मुलुकको यो अवस्था भनेको ‘ऋण लिएर घ्यु खाने’ जस्तै हो । प्रधानमन्त्री (तत्कालीन)ले […]