बौद्ध साँस्कृतिक केन्द्र र बुद्धजन्मस्थलका लागि चीन र नेपालसँग कठीन संघर्षमा भारत

भारतले हालका वर्षहरुमा बौद्धमार्गको पूनर्जिवितिकरण गर्ने महत्वकांक्षी योजना बनाएको छ । आफ्ना केही मजवुत र केही सामान्य शक्तिका साधन श्रोतहरुको साथमा, भारत बौद्ध साँस्कृतिक केन्द्रका लागि चीनसँग र जन्मभूमिका लागि नेपालसँग प्रतिस्पर्धा गरिरहेको छ । यो कुरा सन् २०११ म दिल्लीमा भएको विश्व वौद्धमार्गी सम्मेलन, २०१४ को सेप्टेम्वरमा सम्पन्न अन्तर्राष्ट्रिय वौद्धमार्गी सम्मेलन र २०१७ मार्चमा […]

समृद्ध नेपालको नारा, कबिल्ला राजाको कमिज र विषबृक्ष

कबिल्ला राजाकी छोरी थिइन् । आफ्नी एकमात्र सन्तान अत्यन्त रोगी भएका कारण राजा चिन्तित थिए । भएजति सबै उपाय लगाए, रोग बीसको उन्नाइस भएन । एक प्रख्यात ज्योतिषले राजकुमारी निको हुने सुझाउँदै राजालाई उपाय सिकाए– ‘लोभ नभएको मानिसले लगाएको थोत्रो कमिज लगाइदियो भने राजकुमारीको रोग निको हुन्छ । उनी स्वस्थ हुन्छिन् ।’ सन्तानका लागि सबै […]

स्वदेशमा पृथ्वीनारायणको शालिक उखेल्ने, चीन गएर माओको शालिक परिक्रमा गर्ने ढोङ्गीहरु

सन्दर्भ ६५ वर्षअघिको हो । बीपी कोइराला दुई तिहाई जनमत प्राप्त संसदका सर्वाधिक शक्तिशाली प्रधानमन्त्री थिए । चीनको निम्तामा कोइरालाको राजकीय भ्रमण तय भयो । भारतीय प्रधानमन्त्री जवाहरलाल नेहरुले प्रधानमन्त्री कोइरालालाई चीनमा उठाउने एजेण्डाको फेहरिस्त थमाए । कोइरालालाई नेहरुको शैली पचेन । उनले तत्काल प्रतिवाद गरे– ‘एउटा सार्वभौम मुलुकको प्रधानमन्त्रीले स्वतन्त्र मुलुकको सरकार प्रमुखसँग वार्ता […]

क्लेप्टोक्रेसी र फाटेको जालले छेकेको समाजवाद

बहसमा हामी समाजवाद उन्मुख गणतन्त्रात्मक मुलुकका नागरिक भनिन्छौ तर शासनको रुप र चरित्र हेर्दा भने क्लेप्टोक्रेसी अवस्थामा देखिन्छ । सुन्दर शब्दको नियति र सत्ताचरित्र नाप्ने औजार भनेको ह्वाँङह्वाङ्ती छ्याङ्छयाङ्ती देखिने सहजचेतले ठम्याउन सकिने परिणाम नै हुन् । विकीपिडिया अनुसार– डेमोक्रेसी, एरिष्टोक्रेसी, ब्यूरोक्रेसी भनेझै क्लेप्टोक्रेसी पनि एक शासन पद्धति हो । ग्रीक भाषामा kleptes भनेको Thief […]

जनयुद्धको भर्याङ, काशी पुग्न कुतीतिर हिडेका प्रचण्ड र बाटो भत्काएका बाबुराम

क्रान्ति उत्तर हैन प्रश्न हो –जाँन हालवे ‘जनयुद्ध’ का अगुवा अर्थात् प्रथम प्रहरमा मैले भेटेका प्रचण्ड (२०३७) र बाबुरामहरू (२०४७) अहिले जस्तै थिएनन्। शारीरिक आवरण एउटै भए पनि आदर्श, भूमिका, सपना र प्रतिबद्धता भने आकाश-जमिन झैं फरक थियो र छ। कुनै बेला समग्र पार्टीकै अभिभावक भएका उनीहरू कालान्तरमा आफ्नै निजत्व, परिवार र घेरामा कैद हुँदै […]

बुद्धलाई मार्न खोज्ने डाँकु अंगुलीमार र नेपाली राजनीति

गौतम बुद्धले छलकपट चोरीलाइ निरुत्साहित पार्ने ज्ञान बाँडेपछि एकदिन डाँकु अंगुलीमार गौतम बुद्धलाई मार्न आएछन् । चेलाहरुले बुद्धलाई खबर गरेछन, ‘तपाईंलाई मार्न भनेर एउटा डाँकु आएको छ के गरौ ?’ गौतम बुद्धले भनेछन, ‘म कहाँ पठाइदेउ ।’ डाँकु बुद्धको नजिकै पुगेछन । बुद्धले डाँकुलाइ सोधेछन, ‘किन आयौं ?’ डाँकुले उत्तर दिएछ, ‘म तपाईंलाई मार्न आएको […]

लालसेनाबाट लालगेडीमा झरेका मुखिया र हस्तिनापुरको लडाइ

भगवान श्रीकृष्णको छोरा साम्बप्रति युवतीहरु भुतुक्कै हुन्थे । तर उनको प्रेम भने परमशत्रु दुर्योधनकी छोरी लक्ष्मणसंग बस्यो । उनीहरु एक अर्काप्रति यति आशक्त कि संगै जिउने, मर्ने कसम खाएका थिए । यिनीहरुको प्रेमले पाण्डव र कौरव पक्षमा ठूलो हल्लीखल्ली मच्चियो । यदुवंशी खलकसंग छोरी लागेको दुर्योधनलाई सह्य थिएन । बाउहरुको जुँगा लडाईंले आफ्नो पवित्र प्रेम […]

सडकपेटीका व्यापारभित्र लुकेका आर्थिक यथार्थ

काठमाण्डौँका मुख्य सडकहरु जस्तै रत्नपार्क, सुन्धारा, बल्खु लगायतका मान्छेको बढी चहलपहल हुने ठाउँहरुमा महानगरीय प्रहरीहरु सडक व्यापारीहरुलाई समाउन वा धपाउन दिनहुँ परिचालित हुने गरेको देखिन्छ । यसरी महानगरीय प्रहरी र सडकपेटीलाई आधार बनाएर व्यापार गर्नेहरुबीच क्रमशः लखेट्ने र भाग्ने क्रम वर्षौदेखि निरन्तर रुपमा चलिआएको छ । काठमाण्डौँ महानगरको सडकपेटीको व्यापार निरुत्साहित वा बन्दगर्ने बर्षौदेखिको निरन्तर […]

विप्लव, बिद्रोह र शान्ति

हाम्रो पार्टी नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी, जसको प्रमुख नेतृत्वमा कमरेड नेत्रविक्रम चन्द ‘विप्लव’रहनुभएको छ । पार्टीको नाम नेकपा भएतापनि ‘विप्लव’ हाम्रो पार्टीको पर्यायबाची हुन गएको छ । यसर्थ, आममा हाम्रो पार्टी ‘विप्लव पार्टी’ हुन गएको छ । वर्तमान सरकार, जसको नेतृत्व द्वैताध्येक्ष पार्टी, नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) ले गरेको छ र सरकारको नेतृत्वमा खड्गप्रसाद (केपी) ओली […]

संरक्षणको पर्खाइमा रैथाने जातका पशुपन्छी

नेपालमा सदियौँदेखि पशुपालन गरिदै आएको छ । रैथाने जातका २५ भन्दा बढी प्रजाातिका घरपालुवा पशुपन्छीहरु यहाँ पालिने गरेका छन् । जसमा लुलु गाई, अछामी गाई, सिरी गाई, खैला गाई, याक, पहाडी गाई, तराई गाई, लिमे भैंसी, च्याङ्ग्रा बाख्रा, सिन्हाल बाख्रा, खरी बाख्रा, तराई बाख्रा, भ्याङलुङ् भेडा, बरुवाल भेंडा, कागे भेंडा, लाम्पुच्छ्रे भेडा, पारकोटे भैंसी, गड्डी […]