काठमाडौ । मनोहरा साहित्य समाजले आयोजना गरेको नियमित रचना वाचन कार्यक्रममा यसपटक नयाँ ऊर्जा थपिएको थियो । रचना वाचनको १००औं अङ्कको अवसरमा “मनोहरा स्मारिका” को विमोचन पनि गरियो।
कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि बनेका थिए साहित्यकार जगत उपाध्याय ‘प्रेक्षित’ र मुख्य चर्चा उपन्यासकार केशव घिमिरेको उपन्यास “रुपिका” माथि केन्द्रित भयो।
“रुपिका” उपन्यासमाथि समिक्षक, आख्यानकार र कवि महेश प्रसाईले परिचर्चा गरे। उनले खुलेरै भने — “रुपिका उपन्यास युवा अवस्थाको सारथिको रूपमा प्रस्तुत भएको छ।” उनले व्याख्या गर्दै भने, उपन्यासले ग्रामीण समुदायमा विद्यमान ब्यथिति, रूढीवाद, परम्परा र विसङ्गतिको विरुद्धमा स्पष्ट आवाज उठाएको छ।
गाउँले जीवनका हरेक बाधा र अवरोधलाई सरल तर गहिरो ढंगले केलाएको छ।
तिमीले पढ्दा पाउँछौ — सबै शिक्षित भए पनि समाजको डरले मानिसले खुला रूपमा आवाज उठाउन नसकेको पीडा उपन्यासमा प्रस्ट देखिन्छ।
“रुपिका” ले अबको नेपाली समाजलाई जातीय सीमाभन्दा माथि उठेर विभेदरहित र रूढीवादमुक्त बनाउने परिकल्पना ल्याउन सहयोग गरेको छ।
समीक्षक प्रसाईले उपन्यासमा काजीबाको मृत्यु अलि आकस्मिक लागे पनि कथा आफ्नै गतिमा बगिरहेकाले त्यसले विशेष असर नपारेको बताए।
उनले जोड दिए — यो उपन्यास प्रेम मात्र नभएर सामाजिक बोध र परिवर्तनको कथामा आधारित छ।
“रुपिका” पढ्दा बुझिन्छ कि अझै पनि कुरीति र कुप्रथाले गर्दा मानिसहरू अल्पज्ञानी जीवन बिताइरहेका छन्। उपन्यासले बिहेको सन्दर्भ समेटेर, छोरीहरू अब आफैंले आफ्नो रोजाइको हक माग्न सक्छन् भन्ने सन्देश दिएको छ।
बुबाआमाले जसलाई पनि सजिलै टिका लगाएर पठाउने समय सकिएको देखाउन खोजिएको छ।
तिमीले यहाँ शिक्षा र विवेकको महत्त्व पनि स्पष्ट रुपमा पाउँछौ — शिक्षाले मानिसलाई अन्तिम कालसम्म पनि विवेकशील बनाउनै पर्छ भन्ने सन्देश छ।
उपन्यासको बीच भागमा क्रान्तिको चर्चा आउँदा, अझ प्रष्ट हुन्छ कि “रुपिका” विशुद्ध प्रेमकथा मात्र होइन, एक गहिरो सामाजिक उपन्यास पनि हो।
अन्त्यमा, समीक्षक प्रसाईले उपन्यासकार केशव घिमिरेलाई आगामी दिनमा अझ सशक्त र प्रेरणादायी कृति ल्याउन शुभकामना दिए। कार्यक्रम काठमाडौं, ललितपुर र भक्तपुरका अग्रज तथा वरिष्ठ साहित्यकारहरूको उपस्थितिमा सम्पन्न भएको थियो ।
