इजिप्टको सुएज नहरमा तेर्सो परेर अड्किएको एभर गिभन नामक विशाल मालवाहक पनि जहाजका कारण संसारको व्यस्त व्यापारिक जलमार्ग अवरुद्ध भएको छ।
अचानक आएको आंधी हुरीमा सन्तुलन गुमाएरका कारण छड्के परेको ४०० मिटर लामो फुटबल मैदानजत्रो विशाल मालवाहक पानीजहाजलाई सोझ्याउन आठबटा अन्य डुङ्गाले प्रयास गरिरहेका छन्।
एशिया र युरोपबीच सबैभन्दा छोटो जलमार्गको रुपमा प्रयोग हुने यो बाटोबाट विश्वको १२ प्रतिशत व्यापार ओहोरदोहोर हुने गर्दाछ ।
पानामामा दर्ता एभरग्रीन शिपिङ कम्पनीको बिशाल एभर गिभन नामक जहाज तेर्सो परि बाटो अवरुद्द भएका कारण दर्जनौँ अरू पानीजहाजहरू सो स्थानमा नै अड्किएका छन्।
अड्किएको पानीजहाज सन् २०१८ मा बनेको र त्यो दुई लाख टनको रहेको र झन्डै ५९ मिटर चौडाइको उक्त जहाज छड्के परेका कारण नहर पूरै ढाकेको छ।
विज्ञहरूले सो जहाज हटाउन केही दिन लाग्न सक्ने बताएका छन्। समाचारसंस्था रोएटर्सका अनुसार यसका कारण कम्तीमा ३३ पानीजहाज अड्किएका छन्।
के हो सुएज नहर ?
१९३.३ किलोमिटर (१२० माईल) मानव निर्मित सुएज नहर मिस्रमा अवस्थित कृत्रिम समुद्री सतह जलमार्ग हो र भूमध्यसागरलाई सुएजको खाडीसँग लाल समुद्रको उत्तरी शाखालाई जोड्दछ।
सन् १८६९ नोभेम्बरमा औपचारिक रूपमा खोलिएको हो। सुएज नहर विश्वमा सबैभन्दा धेरै प्रयोग हुने विश्व जल मार्गहरू मध्ये एक हो, जुन हरेक वर्ष यसै बाटो भएर हजारौं जहाजहरू ऒहर दोहर गर्ने गर्दछ।
यो नहर जसले अफ्रिकी महादेशबाट एशियालाई अलग गर्दछ, यूरोप र हिन्द महासागर र पश्चिमी प्रशान्त महासागरको सिमानासँग सम्बन्धित क्षेत्रहरू बीचको बीचमा सबै भन्दा छोटो समुद्री मार्ग प्रदान गर्दछ।
भूमध्य सागर र लाल सागर हुँदै यूरोपबाट यात्रा, सुवेज नहरबाट सर्दै दक्षिण अटलान्टिक र दक्षिणी भारतीय महासागरहरूको तुलनामा ७ ,००० किलोमिटरको यात्रा कटौती गर्दछ। नहरले उत्तर पूर्व इजिप्टमा पोर्ट सेइडलाई पोर्ट तेवफिकसँग दक्षिणमा सुवेज शहरमा पनि जोड्दछ। सुएज नहरको निर्माण सुवेज नहर कम्पनीले सन् १८५९ र १८६९ का बीचमा गरिएको थियो र सुएज नहर प्राधिकरणले यस जलमार्गको स्वामित्व राख्यो र मर्मत गर्यो।
२०१५ मा इजिप्टले सुवेज नहरको वृहत विस्तार पूरा गर्यो जसले नहरको केही भागलाइ खनेर गहिरो बनायो र मुख्य जलमार्गको एक भागमा दोस्रो ३५ किमि लामो शिपिंग लेनको निर्माण गर्यो।
यो विस्तारले नहरलाई मार्गको एक भागमा दुई तर्फ ट्राफिक र ठूलो जहाजको ट्रान्जिट समायोजन गर्न अनुमति दियो। डिसेम्बर २०१७ मा २१ हजार ४ सय कन्टेनर बोक्ने विश्वको सबैभन्दा ठूलो कन्टेनर जहाज ४ सय मिटर लामो OOCL ह्ङकङले सुएज नहरबाट पारगर्न सफल भयो।
प्रतिवर्ष ८ प्रतिशत विश्वव्यापी समुद्री व्यय व्यापारको साक्षी दिँदै नहरले इजिप्टको अर्थव्यवस्थाको बृद्धिमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ ।
जे होस् सुवेज नहर औपचारिक रुपमा १८६९ सम्म सम्पन्न भएको थिएन, इजिप्टको नायल नदी र भूमध्यसागर सागर लाल समुद्रमा दुबै जोड्ने सम्बन्धमा सूचनाको लामो इतिहास बनाएको छ।
सुएज नहरको इतिहास करीव ४० शताब्दी पुरानो छ किनकि भूमध्यसागरको साथ लाल समुद्रलाई जोड्ने विचार प्राचीन मिस्रका फिरऊनहरूको समयमा देखा पर्यो।
यी समुद्रहरू र नायल नदीलाई जोड्ने नहरको अवधारणा यस क्षेत्रको पहिलो नहर निर्माण नभएसम्म चल्यो र दुवै समुन्द्रहरूलाई नील नदीको बीचमा मिस्रको सेनाओस्रेट तृतीय, फारोको शासनकाल (1887-1849 BC).मा जोडेका थिए।
