दोलखा । शैलुङ्ग क्षेत्रको विकास गर्ने मुख्य उदेश्य सहित प्रथम शैलुङ्ग महोत्सवको आयोजना गरिएको छ । शैलुङ्गलाई देशकै प्रमुख पर्यटकीय क्षेत्रको रुपमा विकास गर्ने लक्ष्यको साथ यही वैशाक १३, १४ र १५ गते शैलुङ्ग महोत्सवको आयोजना गरिएको हो । ऐतिहासि, धार्मिक, सांस्कृतिक र प्राकृतिक रुपमा धनी भएपनि शैलुङ्गमा विकासको गति अगाडि बढन सकेको छैन् । शैलुङ्ग क्षेत्रको विकासमा दोरम्बा गाउँपालिकाले सक्रियता देखाएको छ ।
साथै महोत्सवमा दोलखाका मेलुङ्ग र शैलुङ्ग गाउँपालिकाले पनि साथ दिएका छन् । तीन वटा गाउँपालिकाको संयुक्त आयोजनामा रामेछाप र दोलखाको संगमस्थल शैलुङ्गमा ‘शैलुङ्ग सांस्कृतिक तथा प्राकृतिक पर्यटन’ महोत्वसको आयोजना गरिएको हो । दोरम्बा गाउँपालिकाले महोत्सवको लागि झण्डै ८० लाख खर्च हुने अनुमान गरेको छ । महोत्सवको लागि मेलुङ्ग र शैलुङ्ग गाउँपालिकाले पाँच÷पाँच लाख सहयोग गरेका छन् ।
महोत्सवको व्यवस्थापन भने दोरम्बा गाउँपालिकाले गर्नेछ । दोरम्बा गाउँपालिका प्रवक्ता अम्बिका प्रसाद गजुरेलले पर्यटन प्रर्बद्धन गर्ने उदेश्यले महोत्सवको आयोजना गरिएको बताउनुभयो । दोरम्बा गाउँपालिकाले महोत्सव गर्नको लागि करिब ८० लाख लाग्ने अनुमान गरेको छ । शैलुङ्गको विकासको लागि तीन नम्बर प्रदेशका आर्थिक मामिला तथा योजनामन्त्री कैलाश ढुंगेलको पहलमा करिब एक करोड रुपैयाँ गुरु योजना निर्माणको लागि बजेट पनि विनियोजन भएको छ ।
रामेछाप र दोलखाको संगमलस्थल सैलुङ प्राकृतिक एवं धार्मिक पर्यटकीय गन्तव्य हो । समुन्द्री सतहबाट ३१४८ फिट उचाइमा रहेको शैलुङ्ग राजधानी काठमाडौंबाट १४१ किलोमिटर दुरीमा रहेको छ । शैलुङ्गको आकर्षण प्राकृतिक दृष्यावलोकन र धार्मिक आस्थाको केन्द्र हो । शैलुङ्ग हिन्दु र बौद्ध धर्मालम्बीहरुको आस्थाको केन्द्र पनि हो । शैलुङ्गबाट आफैमा प्राकृतिक जैविक विविधताले भरिपूर्ण धार्मिक, सांस्कृतिक, पर्यकीयस्थलको रुपमा रहेको छ ।
शैलुङ्गको आफ्नै मौलिकता छ । प्राकृतिक रुपमा धनी शैलुङ्गको आकर्षण बनेको छ, धार्मिक पर्यटन । शैलुङ्गको विकास गर्न र नेपालकै प्रमुख पर्यटकीय गन्तव्यको रुपमा परिचित गराउनको लागि रामेछापको दोरम्बा गाउँपालिकाको पहलमा प्रथम शैलुङ्ग महोत्सवको आयोजना गरिएको छ । दोरम्बा गाउँपालिकाको अभियानमा दोलखाको शैलुङ्ग र मेलुङ गाउँपालिकाले पनि साथ दिएका छन् । रामेछाप र दोलखाले सैलुङ्गको विकासमा साझा धारणा सहित अगाडि बढने प्रतिबद्धता तीन गाउँपालिकाले गरेका छन् ।
शैलुङ्गको अवलोकन भ्रमणको लागि आउने÷जाने पर्यटकहरुको लागि मुडे, चरिकोट, तामाकोसी, देवीटार मिल्ती, मन्थली सित्खा नेपालकोथक चारैतिरबाट सडक सञ्जालले जोडिएको छ । दोलखा र रामेछापको दुवै क्षेत्रबाट शैलुङ्ग पुग्न सकिन्छ । शैलुङ्गको खोलाखर्क र दोलखाको ढुंगेमा बास बसेर पनि बिहानको सूर्योदय हेर्न सकिन्छ ।
आदिवासी जनजाति पर्यटन पदमार्ग सिन्धुपाल्चोकको मुडे हुँदै दोलखाको मागादेउराली, ढुंगे हुँदै शैलुङ्ग खोलाखर्क, पर्यटन गन्तव्य गाउँ दोरम्बा हुँदै नेपालथोकसम्म ७ दिनको पदयात्रा सञ्चालन भइसकेको छ । जुन पदयात्रा विदेशी पर्यटकहरुको आकर्षणको केन्द्र बनेको छ । शैलुङ्ग जानको लागि मुख्यगरी तीन वटा नाकाहरु प्रमुख रुपमा रहेका छन् । राजधानी काठमाडौंबाट बिपी राजमार्गको नेपालकोक, सित्खा सुनकोसीको नदी पार गर्दै धार्मिकस्थल खाँडादेवी मन्दिर अग्लेश्वर महादेव पर्यटन गन्तव्य गाउँ दोरम्बा हुँदै शैलुङ्ग । दोस्रो उत्तरी क्षेत्र सिन्धुपाल्चोकको मुडे मागादेउराली हुँदै ढुंगे बजारबाट शैलुङ्ग र तेस्रो सालुखुम्बु, जिरीबाट आउने पर्यटकहरु मन्थली, भैसे, गोठपानी हुँदै शैलुङ्ग पुग्न सक्छन् ।
महोत्सवको उदेश्यः
–शैलुङ्ग क्षेत्रका सांस्कृतिक, धार्मिक र प्राकृतिक पर्यटकीय आकर्षणहरुको प्रबद्र्धन गर्ने ।
–शैलुङ्ग क्षेत्रमा रहेको सांस्कृतिक, प्राकृतिक, कृषि र पर्यटनको विकास गरी आयआर्जन अभिवृद्धि गर्ने ।
–शैलुङ्ग क्षेत्रको पर्यटन सम्भावनाका बारेमा स्थानीय समुदाय स्थानीय सरकार पर्यटन व्यवसायीहरुलाई अवगत गराउने ।
–शैलुङ्ग क्षेत्रको दीर्घकालिन विकासको लागि सरोकारवाला सम्बन्धित निकायहरुलाई सहभागी गराई बहस गर्ने ।
शैलुङ्ग क्षेत्रका प्रमुख विशेषताहरुः
–सय भन्दाबढी संख्याका अति आकर्षक थुम्काहरु ।
–गुरुपद्म सम्भवले ५ बर्ष ध्यान गरेको स्थल ।
–धौलागिरीदेखि मकालु हिमालसम्मको हिमश्रंखलाको दृश्यावलोकन गर्न सकिने स्थल ।
–शेर्पा, तामाङ, थामी, नेवार, मगर लगायतका जनजातिहरुको सांस्कृति र रीतिरिवाज ।
–महाभारत क्षेत्रको एक प्रमुख उच्च पहाडी रमणीय स्थल ।
–फागुनदेखि वैशाकसम्म विभिन्न थरीका लालीगुराँस ढाकिएको मनमोहक दृष्यवालोकन गर्न सकिने ।
–असारबाट असोजसम्म घाँसे मैदानको हरियाली जहाँ ढकमक फुलहरुको दृष्य अवलोकन गर्न सकिने ।
–मंसिरदेखि माघसम्म हिउ पर्ने भएकाले हिउ खेल्ने गन्तव्य स्थल ।
–शैलुङ्ग प्रवेशमागमा थुप्रै धार्मिकस्थ्लहरुको दर्शन गर्न सकिने
– पर्यटन गन्तव्य गाउँ दोरम्बा घोषणा भएको स्थल ।
शैलुङ्ग क्षेत्रमा पर्यटन प्रबद्र्धनको लक्ष्यः
–पर्यटन प्रबद्र्धन कार्यक्रम अन्तर्गत समग्र शैलुङ्गको विस्तृत प्रोजेक्ट रिपोर्ट (डिपिआर) सहितको प्याकज तयार गरेर अगाडि बढने ।
–शैलुङ्ग जडिबुटी संकलन, एवं प्रशोधन केन्द्रको स्थापना गर्ने ।
–शैलुङ्ग क्षेत्रमा कृषि प्रवद्र्धन कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने ।
–धार्मिक पर्यटन प्रबद्र्धन कार्यक्रम अन्तर्गत मन्दिर, गुम्बा लगायत धार्मिकस्थलहरुको व्यवस्थापन र संरक्षण गर्दै प्रचारप्रसार गर्ने
–शैलुङ्ग क्षेत्रमा चौरी पर्यटकीय क्षेत्रको रुपमा विकास गर्न चौरी प्रबद्र्धन कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने ।
–पर्यटन गन्तव्य गाउँ दोरम्बालाई योजना सहित व्यवस्थापन गरेर पर्यटक प्रबद्र्धन गर्ने ।
–मुडे मागादेउराली, ढुंगे कालापानी, शैलुङ्गसम्मको यात्रा तथा पर्यटकीय गन्तव्यलाई मध्यनजर गरी प्याकेजसहितको थप कार्यक्रम तय गर्ने ।
–देशभरका जनप्रतिनिधिहरुलाई शैलुङ्गको अवलोकन गर्न विशेष कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने ।
