प्रस्तोता : बुद्ध शरण शाही
गोपालकालिन सापू(गाइ पाल्ने, ग्वाला ) ,मेपू ( भैसी पाल्ने ,महिषपाल ) र ज्यापू ( कृषि कर्म गर्ने ) सस्कृतिले सम्पन्न बस्ती कीर्तिपुरमा राजा शिवदेव त्रितियको पालादेखि नया संरचना बनाउन थालियेको हो। ने .स. २१९-२४३ ताका राजा शिवदेव त्रितियले ब्यबस्थित गराएको शिवरत दरवार क्षेत्र (लाय्कु) , बागभैरव र्देवरक्षेत्र मध्ये भगवान बुद्धका चैत्य ,बुद्ध बिहारले चैत्य युक्त क्षेत्र चिलंचो बैद्ध स्थल रहेको छ। हाल यो बिहार क्षेत्र किर्तिपुर भित्रका सम्रक्षित सम्पदाहरु मध्यमा पर्दछ।
दथुलागा ( मध्ये टोल ) बाघभैरव मन्दिर बाट पूर्वतर्फ देवरत क्षेत्रको प्रमुख बौद्ध चैत्य चिलंचो किर्तिपुरको प्रमुख बौद्ध तिर्थ स्थल मानिन्छ। देवरत बस्तीको थुम्को माथि अवस्थित चिलंचो चैत्य नजिकै एउटा जिर्ण कला बिहिन द्य:छे ( देवता घर ) शैलीको बौद्ध विहार छ जसलाई जगतपाल महाविहार पनि भन्ने गरिछ।
अनेकौ बुद्ध मध्ये अक्ष्यभ्य बुद्ध प्रति समर्पित चिलंचोलाइ अशोककालिन सम्पदा मानिन्छ , तर चौत्य ने. स. ६३४ मा पाटन पिम्बहलका महापात्र जगतपाल बर्माले निर्माण गराएको सोहि चैत्य अगाडी रहेको शिलालेखमा उल्लेख छ। सानो बौद्ध चैत्य जस्तो देखिने चिलंचो चैत्यलाइ चारैतिर प्राचिन घरहरुले घेरिएर रहेको छ। भने जगतपाल विहार ढुंगा , इट्टा छापेको विशाल परिषर बीच आकर्षक शैलीमा थदियर रहेको छ।
नेपाल मण्डल सम्पदा बात :-
