मातृभाषा पत्रकारिताको विकासमा योगदान दिने नेवाः पत्रकार सम्मानित

काठमाडौं- मातृभाषा पत्रकारिताको विकासमा योगदान दिने नेवाः पत्रकार सम्मानित भएका छन् । आज मध्यपुर थिमिमा सम्पन्न नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूको आठौं वार्षिक साधारण सभामा ५ जना पत्रकार र एक संचार गृहलाई सम्मान गरिएको हो ।
कार्यक्रममा जनआस्थामा प्रवन्ध सम्पादक वरिष्ठ पत्रकार राजेन्द्र स्थापितलाई ज्ञानज्योति लक्ष्मीप्रभा पुरस्कार प्रदान गरियो । २० हजार रुपैयाँ राशीसहित स्थापितलाई पुरस्कृत गरिएको हो । त्यस्तै नागरिककर्मी पत्रकार वृmष्ण किसीलाई रु. १५ हजार राशीसहित ज्ञानदेवी मणिरत्न स्थापित स्मृति पत्रकारिता पुरस्कार प्रदान गरियो । त्यस्तै फोटो पत्रकारितामा निरन्तर सक्रिय रहेकी महिला फोटो पत्रकारलाई रेखा शाक्यलाई बाबुराजा ज्यापु फोटो पत्रकारिता पुरस्कारबाट पुरस्कृत गरियो । उक्त पुरस्कारको राशी रु. १० हजार रहेको छ । बुद्ध धर्मको सन्देश प्रचार प्रसारमा योगदान दिएको भन्दै बोधि टेलिभिजन भिक्षु कुमार काश्यप स्मृति पत्रकारिता पुरस्कार प्रदान गरिएको छ । बोधि टेलिभिजनका कार्यकारी निर्माताले राजु नापितले बोधि टेलिभिजनको प्रतिनिधित्व गर्दै रु. १२ हजार राशीसहितको उक्त पुरस्कार ग्रहण गर्नुभयो । उत्तरी र दक्षिणी दुबै मोहडाबाट सगरमाथाको सफल आरोहण गर्ने पहिलो र हालसम्म एक मात्र महिला पत्रकार कल्पना महर्जनलाई पनि सोही कार्यक्रममा विशेष सम्मान प्रदान गरिएको थियो । त्यस्तै नेपाल सरकारको न्यूनतम पारिश्रमिक निर्धारण समितिमा सदस्यमा मनोनित हुने नेवाः पत्रकार ऋषिकेश श्रेष्ठलाई बधाईसहित सम्मान गरिएको थियो । सम्मानित सबैलाई मध्यपुर थिमि नगरपालिकाका प्रमुख मदन सुन्दर श्रेष्ठले दोसल्ला ओढाउनुभयो भने वागमती प्रदेशका सांसद राजेश शाक्यले सम्मान पत्र प्रदान गर्नुभयो ।
कार्यक्रमलाई सम्वोधन गर्दै वागतमी प्रदेश सांसद शाक्यले अहिलेसम्म दबूको आफ्नै भवन नभएकोमा आफूलाई सँधै दुःख लाग्ने गरेको बताउनुभयो । पत्रकार दबूको भवन बनाउन सहयोग गर्ने जिम्मेवारी अब आफूले लिएको शाक्यले बताउनुभयो । पत्रकारिता क्षेत्रमा मोफसलका पत्रकारहरु सक्रिय रहेको बताउँदै शाक्यले उहाँहरुलाई काठमाडौं उपत्यकाको जानकारी दिनुपर्ने सुझाव राख्नुभयो । ‘अहिले पत्रकारिता क्षेत्रमा धेरै काठमाडौं उपत्यका बाहिरका पत्रकारहरु सक्रिय रहेको छ, उहाँहरुलाई काठमाडौं उपत्यकाबारे धेरै जानकारी नहुँदा उपत्यका बारे भ्रमपूर्ण समाचार आउने गरेको छ’, शाक्यको भनाई थियो, ‘नेवाः पत्रकारहरुले यस्तो भ्रम चिर्न भूमिका निभाउनुपर्छ ।’
मध्यपुर थिमि नगरपालिकाका प्रमुख मदनसुन्दर श्रेष्ठले दश वर्षको यात्रामा पत्रकार दबूले राम्रो प्रगति गरेको तर यो अझै पर्याप्त नभएको धारणा राख्नुभयो । दबू आर्थिक रुपमा पनि बलियो हुनुपर्नेमा जोड दिँदै नगर प्रमुख श्रेष्ठले दबूको अक्षय कोषमा आफुले पनि सहयोग गर्ने प्रतिवद्धता जनाउनुभयो । कोरोना महामारीलाई ध्यानमा राखेर सचेत बन्दै जात्रापर्व अगाडि बढाउनुपर्ने विचार उहाँको थियो ।
त्यस्तै प्रेस काउन्सिल नेपालका कार्यवाहक अध्यक्ष गोपाल बुढाथोकीले धर्मादित्य धर्माचार्यलाई मातृभाषाको पहिलो पत्रकारको रुपमा स्थापित गर्न प्रेस काउन्सिलले पत्रकार दबूसँग सहकार्य गरेर कार्यक्रमहरु सञ्चालन गर्न पहल गर्ने घोषणा गर्नुभयो । ‘भाषिक, लैङ्गिक, जातीय समावेशी, समानताको साथमा संस्वृmति, सभ्यता परम्परा नै लोकतन्त्रको उपलब्धि हो । यसलाई संस्थागत रुप दिने सम्बन्धमा प्रेस काउन्सिलले सक्दो सहयोग गर्ने वचन यसै मञ्चबाट दिन चाहन्छु’ कार्यवाहक अध्यक्ष बुढाथोकीको भनाई थियो ।
नेपाल आदिवासी जनजाति पत्रकार महासंघका अध्यक्ष दण्ड गुरुङले नेपाली पत्रकारलाई सबभन्दा पहिले संगठित गर्ने अग्रज पत्रकार सत्यनारायण बहादुर श्रेष्ठ, पहिलो मातृभाषा पत्रकार धर्मादित्य धर्माचार्यको योगदानको स्मरण गर्नुभयो । करीब १५ वर्षदेखि अभियान चलाएपछि अहिले नेपाल पत्रकार महासंघ समावेशी बनेको अध्यक्ष गुरुङले दावी गर्नुभयो ।
नेपाल पत्रकार महासंघको प्रतिनिधित्व गर्दै कार्यक्रममा सहभागी गोविन्द चौलागाईँले महासंघ समावेशी पत्रकारिताको पक्षधर भएको जिकिर गर्नुभयो ।
राष्ट्रिय दलित पत्रकार संघका वरिष्ठ उपाध्यक्ष गोपाल बराइलीले मातृभाषा पत्रकारिताको माध्यमबाट भाषाको संरक्षणको साथै परम्परा, संस्वृmति, सम्पदाको प्रवद्र्धन गर्न सकिनेमा जोड दिँदै मातृभाषा पत्रकारिताको विकासको लागि राज्यले विशेष प्याकेजकै घोषणा गर्नुपर्ने माग गर्नुभयो ।
नेवाः देय दबूका केन्द्रिय अध्यक्ष नरेश ताम्रकारले नेवारहरुको भाषा, संस्वृmति, सम्पदाको संरक्षणको लागि नेवाः पत्रकारले मिसन पत्रकारिताको शुरुवात गर्नुपर्नेमा जोड दिनुभयो । नेवाः देय् दबू र पत्रकार दबू मिलेर एउटै बाटोमा हिँडेमा लक्ष्यमा पुग्न सकिने विचार अध्यक्ष ताम्रकारको थियो ।
नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूका केन्द्रीय अध्यक्ष सुरजवीर वज्राचार्यले सत्य नारायण बहादुर श्रेष्ठलाई पत्रकार महासंघका संस्थापकको रुपमा मान्यता दिलाउन पत्रकार दबूले पहल गरिरहेको स्मरण गराउँदै यसको लागि आदिवासी जनजाति पत्रकार महासंघ, मधेशी पत्रकार महासंघ जस्ता भाषिक संघसंस्थाबाट सहयोग हुने अपेक्षा राख्नुभयो । त्यस्तै महिला पत्रकारहरुलाई सशक्त गर्न पनि पत्रकार दबूले कार्य विशेष प्राथमिकता साथ कार्य गर्ने उहाँले बताउनुभयो ।
दबूका केन्द्रीय वरिष्ठ उपाध्यक्ष नृपेन्द्रलाल श्रेष्ठले दबूले मातृभाषा पत्रकारिताको प्रथम सम्मलेन गरेको स्मरण गर्दै अब राष्ट्रिय सम्मेलन गर्ने योजना रहेको जानकारी गराउनुभयो ।
दबूका केन्द्रीय महासचिव सुनील महर्जनले सबैको सामूहिक प्रयासले पत्रकार दबू अहिले संस्थागत रुपमा बलियो बनिसकेको दावी गर्नुभयो । ‘पत्रकार दबूले यो आठ वर्षको यात्रामा नेपाली पत्रकारितामा समावेशीताको पक्षमा आवाज उठाउँदै आएको छ । धर्मादित्य धर्माचार्य नेपालको पहिलो मातृभाषा पत्रकारया रुपं स्थापित गर्न अभियान अगाडि बढाएको म यहाँनेर स्मरण गराउन चाहन्छु’ महासचिव महर्जनले भन्नुभयो ।
कोषाध्यक्ष सुरेन्द्रभक्त श्रेष्ठले नेवाः पत्रकारको हकहितका लागि ५ लाखको लक्ष्य लिइ स्थापना गरेको अक्षय कोषमा हाल १६ लाख रुपैयाँ जम्मा भइसकेको जानकारी गराउनुभयो । ‘२८ जिल्लाका ५३६ सदस्यका लागि स्थापना भएको यो कोषमा यो रकम अझ पनि अपुग देखिएको छ । अब यसलाई बढाएर रु. ५० लाख पु¥याउने लक्ष्यसहित अघि बढिरहेका छौं’ कोषाध्यक्ष श्रेष्ठको भनाई थियो ।
दबूका निवर्तमान अध्यक्ष श्रीवृmष्ण महर्जनले फोनिज लगायतका जातीय, भाषिक समुदायको साझा संगठनसँग सहकार्य गर्दै अगाडि बढ्नुपर्ने सुझाव दिनुभयो ।
सोही कार्यक्रममा वागमती प्रदेशका सांसद शाक्य र मध्यपुर थिमि नगरपालिकाका प्रमुख श्रेष्ठले संयुक्तरुपमा पत्रकार दबूको स्मारिका ‘लुमन्ति पौ’ को विमोचन गर्नुभएको थियो । सूचना तथा सञ्चारमन्त्री पार्वत गुरुङले दबूको साधारण सभाको सफलताको कामनासहित पठाउनुभएको शुभकामना सन्देश पत्र दबूका सचिव केके मानन्धरले वाचन गरी सुनाउनुभएको थियो ।
सभाको बन्द सत्रले महासचिव महर्जनले प्रस्तुत गर्नुभएको वार्षिक कार्य प्रगति प्रतिवेदन र कोषाध्यक्ष श्रेष्ठले प्रस्तुत गर्नुभएको आर्थिक प्रतिवेदन आवश्यक सुझावसहित सर्वसम्मत पारित गरेको छ ।