हामी कहिलेसम्म ऐना फुटाइरहने ब्रो ?

कुनै एक विद्वानले भनेका छन् – “तिमी के खान्छौ मलाई बताऊ, तिमी के सोच्दछौ म बताइदिन्छु । तिम्रा साथीहरूको सूची मलाई देऊ र तिमी कहाँ र कस्तो ठाउँमा जान्छौ मलाई भन, तिमी को हौ म भनीदिन्छु ।” यही कुरा गीतको सन्दर्भमा पनि भन्न सकिन्छ । तिमी बाँचेको समाजमा कस्ता गीतहरु (आजको भोलिको भाषामा) भाइरल हुन्छन् […]

ठमेलको भट्टी पसलमा बसेर, गाउँको ठेकीमा पारिएको मोहीको कविता लेख्ने कविजस्तो

कविता: फरक पहिले तिमी हाँस्दा तिम्रा दाँतहरुमा टल्किन्थ्यो– झरनाको निर्मलता तिम्रो मुहारमा मुस्काउँथ्यो समाजको अतिक्रमणबाट मुक्त बालकको निर्दोषिता तिम्रा आँखाका ओठहरु र ओठका आँखाहरूको एउटै थियो भाषा अहिले पनि तिमी मुस्काउँछौ उहीँ ऊर्जा र भंगिमाकासाथ तर, तिम्रा दाँतहरुमा चम्किन्छ टुथपेस्टवाला बजारिया चतुरता अनुहारमा झल्किन्छ सुटिङ गर्नुअघिको घण्टौंको मेकअप तिमी आँखा र ओठहरु पर्खाल जोडिएर पनि […]

नेताहरु डाइनोसर भएको देश

त्यो देश गरिब हो जसले असल राजनेता जन्माउन सक्दैन– ओस्कार वाइल्ड महान कवि ओस्कार वाइल्डले भनेजस्तै कुनै पनि देश जसले समग्र जनताको भावना विचार र मनोविज्ञानलाई परिवर्तन र समृद्धिको दिशामा एकसुत्रमा सङ्गठित गरेर गतिशील तुल्याउने असल राजनेता जन्माउन सक्दैन भने वास्तवमा त्यो देश गरिब हुन्छ र त्यो नेपालजस्तै हुन्छ । नेपाल समग्र राजनैतिक इतिहासलाई सुक्ष्म […]

पोखरी होइन, के मुहान सफा गर्न सकिन्छ ? सबैभन्दा शक्तिशाली तरंग सोच

नेपाली समाजलाई चराकोजस्तो दृष्टिले माथिबाट हेर्ने हो भने विकृति र विसँगतिको डस्टबिनजस्तो देखिन्छ । जतासुकै र जुनसुकै क्षेत्रमा हेरे पनि अनैतिक पथभ्रष्ट र विसँगत देखिन्छ । सामाजिक सञ्जाललाई पनि सर्रसर्ती हेर्ने हो भने पनि त्यहाँ सकारात्मक भन्दा नकारात्मक कुरा र अभिव्यक्तिहरु छ्यालब्याल देखिन्छ । यसले के पुष्टि गर्छ भने नेपाली समाज नैतिकता, आदर्श र सकारात्मकताको […]

महराहरु जन्माउने गणतन्त्र कसको लागि ?

यदि तिमी सरकारको गतिबिधिमा रुचि राख्दैनौ भने मूर्खहरुको शासनमा बाँच्न तिमी अभिसप्त हुन्छौ । राजनीतिमा सहभागी हुन अस्वीकार गर्नुको मूल्य तिमीले अयोग्यहरुबाट शासित भएर चुकाउनुपर्नेछ । –प्लेटो वर्तमान नेपालको समग्र राजनैतिक वस्तुस्थिति र दुई तिहाइ बहुमत दिएर इतिहासकै शक्तिशाली सरकार बनाउन अमूल्य मत दिएका जनताकै अभिमतको हुर्मत लिने गरी एकपछि अर्को गर्दै सार्वजनिक भएका सरकारका […]

मानिसलाई मालमा बदलेर पैसासँग तौलिने भयानक दुर्दशामा समाज

हामी त्यस्तो युगमा बाँचिरहेका छौं जहाँ पुरानो कुरा मरिरहेको छ तर नयाँ जन्मिन सकिरहेको छैन । – एन्टोनियो ग्राम्सी इटालियन माक्र्सवादी दार्शनिक एन्टोनियो ग्राम्सीले निकै अघि मरुभूमिकरण हुँदै गइरहेको मानवीय सभ्यता र बाँझो हुँदै गइरहेको सिर्जनशीलताप्रति माथिको कथनमार्फत गम्भीर चिन्ता प्रकट गरेका थिए । सिङ्गो ब्रम्हाण्ड नियमित गतिमा छ र समाज पनि निरन्तर गतिशील हुुनुपर्छ […]

साहित्यको पुँजीवादीकरण विरुद्ध

हिमालचन्द्र बराल हामी त्यस्तो युगमा बाँचिरहेका छौं जहाँ पुरानो कुरा मरिरहेको छ तर नयाँ जन्मिन सकिरहेको छैन । – एन्टोनियो ग्राम्सी इटालियन माक्र्सवादी दार्शनिक एन्टोनियो ग्राम्सीले निकै अघि मरुभूमिकरण हुँदै गइरहेको मानवीय सभ्यता र बाँझो हुँदै गइरहेको सिर्जनशीलताप्रति माथिको कथनमार्फत गम्भीर चिन्ता प्रकट गरेका थिए । सिङ्गो ब्रम्हाण्ड नियमित गतिमा छ र समाज पनि निरन्तर […]

जलेको प्रिय मान्छेकाे खरानीकाे माया हुन्छ

यहाँ सबैलाई अाअाफ्नाे लगानीको माया हुन्छ एकबार मात्रै अाउने जवानीकाे माया हुन्छ   गाउँ छाेडेर बसाइँ हिड्दा काे रुँदैन हाेेला र बगी जाने अाँसुलाई अाँखाकाे नानीकाे माया हुन्छ   भाेगाइपिच्छे फरक हुन्छ जिन्दगीको स्वाद ‘नि लाखाैं प्रयासमा नछुट्ने बानीकाे माया हुन्छ   गाेधुँलीमा फर्किन्छन् गुँडमा चराचुरुङ्गीहरु माेही पारिने ठेकीलाई मदानीकाे माया हुन्छ   दिनभर जति […]

देशै कहाँ रहन्छ र संसदमा पुग्छन् जब तस्करहरु

जनता भएपछि चैते हुरीले उडाउने पत्करहरु देश कहाँ रहन्छ र संसदमा पुग्छन् जब तस्करहरु   छक्क परेर मरिमरि हाँसिरहेछ छेपाराे पनि अाज उसलाई नै माथ दिने देखेछ मान्छेका लस्करहरु   दाैलतभन्दा ठूलो चुम्बक अर्को देखाइदेऊ कसैले महलमा पुगेपछि बिर्स्याे उसले जिन्दगीका ठक्करहरु   याे त रीति हाे, बदलिरहन्छ समय, ठाउँ र परिस्थिति फेरिएला रुप, उही […]

धेरै पछि एउटा गजल पस्किएँ हजुर

नेताहरु भाेट किनेर देश बेच्ने सुरसारमा छन् देश बनाउने हातहरु भने साउदीकतारमा छन्   अाफ्नै मुटु छाम्ने फुर्सद पनि छैन यहाँ कसैलाई कहाँ पुग्नलाई हाे कुन्नि सबैजना हतारमा छन्   कति सुन्नु लेख्नु अनि पढ्नु हाेला एकनासे कुरा इन्द्रियहरु मेरा अब बसाइँ सर्ने विचारमा छन्   विश्वासको छातिमा जानाजान छुरा धस्ने खुनीहरु रिझाएर ईश्वर छल्न […]